GRETA GERWIG VÀ NOAH BAUMBACH: PHÍA SAU ÁNH HÀO QUANG
(Bài viết có tiết lộ nội dung phim Marriage Story)
Họ đã bên nhau được 8 năm, và giờ đây, cặp đôi đều đang là ứng cử viên nặng ký của giải thưởng đạo diễn xuất sắc nhất tại lễ trao giải Oscars, điều chưa từng có trong lịch sử. Trong buổi phỏng vấn chung đầu tiên, đạo diễn của “Little Women và “Marriage Story” đã tiết lộ về cách họ vượt qua sóng gió và hướng về tương lai.
Greta đang gọi đồ ăn sáng. Sẽ mất một lúc lâu.
“Trứng bác”, cô nói, bắt đầu một chuỗi dài những món ăn khác, bao gồm một đĩa đầy bánh mì bơ nướng, một phần cải xoăn áp chảo và rất nhiều thịt hun khói. “Nhiều quá!” Cô rên lên trong hân hoan trước khi chốt hạ bằng một tách cà phê. “Thêm kem nữa nhé!” Nữ đạo diễn gọi với theo người phục vụ.
Trong một ngày đẹp trời tháng 11 ở khách sạn Marlton, làng Greenwich, bữa ăn sáng dài 2 tiếng kết thúc, và Gerwig không bỏ sót thứ gì trên đĩa. Trong khi đó, bạn trai 8 năm của cô, nhà làm phim Noah Baumbach, chỉ ngồi im lặng ở một góc bàn, nhẹ nhàng xúc bữa sáng của mình - một bát sữa chua Hy Lạp nhỏ.
Nàng nói nhiều và phấn khích, múa máy loạn xạ khi kể về dự án mới nhất, bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết kinh điển “Little Women” của cố nhà văn Louisa May Alcott. Tác phẩm này lấy cảm hứng từ cách làm phim hài của huyền thoại Howard Hawks, và sẽ được Sony phát hành đúng dịp Giáng Sinh. Chàng thì có phong thái đạo mạo, kín đáo, giống y đúc những nhân vật trong phim của, chà, chính Noah Baumbach. Trên thực tế, chàng đang mặc gần như tương tự chiếc áo oxford màu xanh sáng mà Charlie (Adam Driver thủ vai) đã vấy máu trong cảnh cao trào của Marriage Story. Bộ phim mới nhất trên Netflix của Baumbach là màn tái hiện cuộc ly hôn rối bời giữa anh và nữ diễn viên Jennifer Jason Leigh (Cả hai đã có một đứa con 9 tuổi, tên là Rohmer)
Trong buổi phỏng vấn chung đầu tiên này, Baumbach quyết định lùi bước về sau, để Gerwig làm chủ cuộc trò chuyện, dù có đôi khi cô hơi đi chệch hướng. “Em có đang lảm nhảm không?” Cô hỏi, sau bài diễn thuyết hại não dài 6 phút về phim siêu anh hùng, trong đó đề cập tới Plato và Duchamp. Anh nói như đinh đóng cột là cô không có như vậy.
Cặp đôi có những điểm chung rất thú vị (Bên cạnh cậu con trai 9 tháng tuổi Harold, đang ngủ trưa tại căn hộ không xa của hai người). Họ đều làm ra những phim được đánh giá cao ở mùa giải thưởng năm nay. Nhiều người sẽ gọi đó là sự ganh đua. Marriage Story được đề cử tới 6 hạng mục ở Quả cầu vàng, nhiều nhất trong năm nay, còn đối với Little Women là 2. Mặc dù cả hai đều không được đề cử Cầu vàng cho giải Đạo diễn xuất sắc nhất, họ vẫn có khả năng sẽ được xướng tên ở hạng mục tương tự tại Oscars. Và đó là điều thú vị: Chưa có cặp đạo diễn ở trong mối quan hệ tình cảm nào cùng cạnh tranh một giải thưởng tại lễ trao giải này. Trường hợp gần nhất diễn ra vào năm 2010, khi The Hurt Locker của Kathryn Bigelow, bên cạnh Avatar của James Cameron được đề cử tại hai hạng mục đạo diễn và phim xuất sắc nhất. Nhưng, đương nhiên là Bigelow và Cameron đã đường ai nấy đi từ lâu rồi. (Năm đó, Bigelow ẵm luôn hai giải)
Đến thời điểm hiện tại của mùa giải thưởng, nhiều khoảnh khắc thú vị giữa 2 người đã diễn ra. Tiêu biểu là tại Governor Awards vào tháng 10 vừa qua, khi Greta và Baumbach ngồi khác bàn. “Họ hỏi tôi: “Anh muốn người ngồi cùng mình là ai” Thế là tôi đúng kiểu: “Ý anh là sao? À, Greta bên bàn Sony ấy hả?” Chúng tôi luôn muốn được ngồi đủ gần để có thể chạm vào nhau.” Baumbach chứng minh lời nói bằng một cái nhoài người để chạm vào Greta.
Cả Gerwig và Baumbach đều không kể về khởi đầu trong mối quan hệ của họ. Họ đánh trống lảng bằng những cách khác nhau - nàng thì nói hẳn sang một chủ đề khác không liên quan (rằng Baumbach không biết vá tất), còn chàng liếc nhìn giận dỗi và khuấy tung bát sữa chua của mình. Cả hai đều không tiết lộ, bằng những cách riêng.
Nhưng chúng ta vẫn có thể biết phần nào câu chuyện. Hai người gặp nhau trên phim trường Greenberg của Noah Baumbach, bộ phim hài chính kịch được chính anh và người vợ cũ Leigh chắp bút. (Leigh đóng một vai phụ). Trong những bài phỏng vấn trước, Baumbach chia sẻ anh bắt đầu mối quan hệ với Gerwig từ năm 2011, một năm sau khi thủ tục ly hôn với Leigh được hình thành. “Tôi không để ý lắm” - Ben Stiller, đồng nghiệp của cả hai trong Greenberg, thú nhận. Trong phim, anh vào vai người anh trai thua thiệt, phải làm quản gia cho những người em thành công hơn, để rồi “đổ” trước một thư ký cá nhân (Greta Gerwig đóng). “Cô ấy chỉ làm việc của mình, còn Noah cũng trả lời như đối với bao người khác.” Stiller nói. “Tôi chỉ cố để kết nối với anh ấy thôi.”
Trong Marriage Story, bộ phim có kinh phí 18 triệu Đô, Adam Driver vào vai một đạo diễn đang trải qua mối tình tan vỡ với người vợ diễn viên, do Scarlett Johansson đóng. Anh phá vỡ cuộc hôn nhân của chính mình vì dan díu với… thư ký cá nhân. “Đó không phải tiểu sử đâu.” Baumbach quả quyết khi được hỏi về sự tương đồng giữa anh và Charlie. “Là thói quen mới phải. David Lynch có cách làm phim cá nhân nhất mà tôi từng hình dung. Nhưng chẳng ai hỏi liệu những điều đó từng xảy ra với ông ấy hay chưa. Tất cả là sự thể hiện mà thôi.”
Gerwig cũng tỏ ra bảo vệ bạn trai, khi tiết lộ điểm khác biệt giữa Baumbach và bản thể khác của anh trên màn ảnh. “Noah không bao giờ hát đâu.” Cô nói, đề cập đến một cảnh trong Marriage Story, khi Adam Driver hát lại một đoạn của ca khúc “Being Alive” trước mặt những người bạn. “Còn nhiều cái khác nữa cơ.”Gerwig thêm vào.
Kết hợp giữa thực tế và tưởng tượng là điều mà đạo diễn gốc Brooklyn đã làm rất nhiều lần trước đây. Anh kể lại đời sống hậu đại học chán chường của mình trong Kicking and Screaming năm 1995, cuộc ly hôn của bố mẹ trong The Squid and the Whale năm 2005 (bộ phim giúp anh có đề cử Kịch bản gốc xuất sắc tại Oscars), và khủng hoảng tuổi trung niên trong While We Were Young năm 2014. Gerwig cũng không xa lạ với cách làm phim này, khi cô được đề cử 2 giải Oscar (đạo diễn và kịch bản gốc) cho bộ phim tiểu sử Lady Bird năm 2017. Bộ phim kể về một nữ sinh theo Đạo ở Sacramento, California những năm 2000, và đó cũng là quê nhà của Gerwig. Theo những gì nữ đạo diễn chia sẻ, bộ phim mới nhất của cô cũng sẽ chứa đựng những yếu tố tiểu sử, cho dù nguyên tác đã ra đời trước cô 115 năm. “Những chi tiết ấy ẩn giấu tới mức sẽ không ai nhận ra nó mang tính cá nhân đến thế nào đâu.” Cô bộc bạch.
Tiểu thuyết của Alcott kể về 4 chị em trưởng thành sau cuộc nội chiến ở Massachusetts. Gerwig nung nấu ý định chuyển thể từ rất lâu trước khi cô bắt đầu viết Lady Bird, bởi nữ đạo diễn đã đọc đi đọc lại cuốn sách khi cô còn là một đứa trẻ. “Đó là một phần trong tôi” Cô nói “Những người chị em này như thể ruột thịt của tôi vậy, ký ức của họ cũng chẳng khác nào ký ức của tôi.” Vì thế, khi nghe tin từ đại diện Jeremy Barber, người mà, tình cờ thay, cũng là đại diện của Noah Baumbach từ trước khi hai người gặp mặt trong Greenberg, rằng Sony đang có ý định làm một bản remake, Gerwig đã thu xếp để gặp Amy Pascal (nhà sản xuất phim), và yêu cầu được điều chỉnh kịch bản. 2 năm sau, khi được đề cử tới năm hạng mục khác nhau tại Oscars và thu về 79 triệu Đô với Lady Bird, Gerwig cuối cùng đã được Tom Rothman, chủ tịch hãng phim Sony, tin tưởng giao ghế đạo diễn. “Cô ấy có hai thứ - tầm nhìn rất riêng biệt và khả năng để thực hiện chúng.” Rothman nói. “Cái hay là góc nhìn của cô ấy có tính tác giả, giống như cách bạn không thể tách biệt Quentin Tarantino khỏi vị trí đạo diễn kiêm biên kịch.”
Làm phim Little Women ở Massachusetts khiến Gerwig, đang mang bầu Harold, và Baumbach phải sống xa nhau suốt mùa thu năm ngoái (Nhưng chàng vẫn đi về bằng xe lửa liên tục mỗi dịp cuối tuần, và cả hai sẽ đi bộ quanh hồ Walden Pond bên nhau.) Họ cũng đã quen với việc sống xa đối phương. Ngay trước khi Gerwig bắt đầu tìm bối cảnh sản xuất, Baumbach cũng vừa quay xong Marriage Story, tới mức đêm Oscars trôi qua thật vội, dù Gerwig nhận được đề cử. Ngay sáng hôm sau, Baumbach đã phải trở lại Los Angeles vào lúc 6 giờ để quay cảnh Charlie đón con, khi ấy cậu nhóc đang chơi đùa với bạn trai mới của mẹ..
Một trong những ưu điểm khi đạo diễn hẹn hò nhau, đó là cả hai đều hiểu công việc vất vả đến thế nào. “Bạn về nhà lúc 3 giờ sáng, trèo lên giường, và thấy nửa kia đã thiu thiu ngủ mất rồi. Cảm giác lúc ấy…” Baumbach ngập ngừng
“Thật cô đơn” Gerwig nói nốt.
“Trống trải, vụn vỡ, và bạn còn không biết bạn đã làm tốt công việc hay chưa.” Baumbach tiếp tục.
“Thứ bạn muốn hơn tất thảy mọi thứ, là được nửa kia quan tâm, vì làm phim đã là gánh nặng rất lớn rồi.” Gerwig chia sẻ. “Nhưng vì cả hai đều là người trong nghề, nên chúng tôi không thể ở bên nửa kia mọi lúc, như điều mà mọi cặp đôi cần làm được. Đôi khi phải chấp nhận điều đó.”
Nhưng thỉnh thoảng vẫn có ngoại lệ. Trong thời gian đầu hẹn hò, Gerwig và Baumbach đã phối hợp trong một vài dự án. Năm 2012, họ cùng nhau sản xuất Frances Ha (chàng đạo diễn, nàng vào vai, và cả hai cùng biên kịch). 3 năm sau, họ cùng nhau làm Mistress America (cũng với vai trò tương tự). Giờ đây, cặp đôi sắp được làm việc bên nhau thêm một lần nữa, trong một dự án mưu cầu tầm nhìn tác giả của hai người. Đó là kịch bản cho bộ phim Barbie chuyển thể của Warner Bros. Đúng vậy, Barbie đấy, không phải một phim độc lập đâu. Với Margot Robbie trong vai cô nàng búp bê huyền thoại, có khả năng Gerwig sẽ ngồi ghế đạo diễn. “Quá sớm để nói về nó”, cô nói về dự án, trước khi úp mở một chút: Warner Bros. luôn rộng lòng với những điều mới lạ. Baumbach cũng kín tiếng, dù trước đó anh có thể hiện mối lo ngại rằng viết phim thương mại về đồ chơi, với tiềm năng không vững có thể ảnh hưởng xấu đến thanh danh làm phim độc lập của anh. “Anh đang nói chuyện với người đã viết Madagascar 3 đấy.” Baumbach nói, nhắc đến kịch bản năm 2013 về vượn cáo và những loài động vật hoạt hình khác.
Cặp đôi tiếp tục nói đùa về tầm nhìn của họ với giới làm phim đại trà. Gerwig quả quyết rằng những xưởng phim “không ngại” tiếp cận cả hai với những phim thương mại, nhưng sự thật là cả hai phía đều cần nhau, nhất là trong thời kỳ hiện nay. Theo Barber, người đại diện của cặp đôi, “họ thường tìm đến những dự án một phần tư”. “Họ biết cách nhìn xa trông rộng.” Anh nói tiếp. “Và nếu những phim như thế không lọt vào tầm ngắm, tôi cũng chẳng thấy lạ nếu một thời gian sau họ lại bắt tay vào hỗ trợ, hoặc biến chúng thành của riêng mình.”
Vào lúc này, khi phim của cả hai đang nhận về lượng đánh giá chuyên môn tích cực, cùng với đó là cạnh tranh tượng vàng Oscar, chỗ đứng của họ tại Hollywood chưa bao giờ cao đến thế. Nhưng tất nhiên, trước đây cặp đôi cũng phải vật lộn phía sau phim trường. Năm 2012, HBO quyết định đắp chiếu một dự án phim truyền hình dựa trên tiểu thuyết The Corrections của nhà văn Jonathan Franzen, sau khi Baumbach mới quay thử với dàn diễn viên tiềm năng (Gerwig cũng có một vai phụ). Chính Gerwig cũng phải đợi tới 2 năm trước khi Sony đồng ý để cô đạo diễn Little Women, dựa trên kịch bản của chính mình.
“Chúng tôi đều đang nỗ lực hết sức.” Gerwig tóm gọn về tầm nhìn về sự nghiệp trong tương lai của cả hai.
Những người gần gũi với cặp đôi, tiêu biểu như Laura Dern, người đã xuất hiện trong cả Marriage Story (vai nữ luật sư hà khắc) lẫn Little Women (vai Marmee March), cũng là người đã ăn mừng lễ Tạ ơn tại nhà hai người, tỏ ra ngạc nhiên trước sự đồng điệu của họ: “Họ làm việc thật ăn ý bên nhau, ngay cả khi vai trò có khác biệt.” Dern nói. “Với Greta và Noah, bạn sẽ không thể tách rời tác động và ảnh hưởng (họ dành cho nhau), cùng với đó là cách mà nó ảnh hưởng tới công việc của cả hai.”
Stiller cũng bày tỏ quan điểm tương tự “Tôi ngưỡng mộ cặp đôi này thật sự, họ cân bằng được giữa gia đình và công việc làm phim.” anh nói. “Khá là phi thường đấy.”
Hiện tại, Baumbach và Gerwig đang cạnh tranh cho giải đạo diễn ở Oscars. Cuộc đua này đang khá chật chội, với Tarantino, Sam Mendes, Martin Scorsese và cả Bong Joon Ho, họ đều là những đối thủ đáng gờm (Cả 4 người đã được đề cử Quả cầu vàng.) Baumbach và Gerwig có thể nắm lấy suất đề cử thứ 5 và cuối cùng. Để thêm phần áp lực, thì Gerwig đã làm nên lịch sử. Chỉ có 5 người phụ nữ, bao gồm Gerwig và Bigelow từng nhận được đề cử Oscar trong hạng mục đạo diễn (Sofia Coppola, Jane Campion và Lina Wertmüller là những gương mặt còn lại). Bất kể Baumbach và Gerwig có chịu nhiều áp lực đến thế nào đi chăng nữa, những tháng sắp tới vẫn sẽ rất bận rộn với họ.
“Được biết đến nhờ những thành quả mà cả hai tạo ra ấy à, nó phấn khởi lắm chứ.” Gerwig khẳng đinh khi được hỏi về màn đối đầu chuyên môn giữa hai người. Có cảm giác như minh rất muốn thể hiện cho nửa kia thấy. Ít nhất là với tôi. Tôi vẫn còn nhớ lúc mình cho anh ấy xem bản cắt và nháp của Little Women. Anh ấy là nhà làm phim, là cây viết yêu thích của tôi. Khi Noah thấy nó hay, điều đó có ý nghĩa hơn tất thảy mọi thứ.”
Baumbach nói thêm. “Khi làm việc riêng, cả hai cũng luôn nói về chúng, và đưa ra cho nửa kia thấy. Khi cô ấy hoàn thành, tôi cảm thấy mình như là một phần trong ấy. Little Women đương nhiên thuộc về Greta rồi, nhưng nó không giống những bộ phim chiếu rạp thông thường đâu. Cảm giác về nó là: “Bộ phim được công nhận theo cách mà mình mong muốn, điều đó tuyệt biết bao!”
Nhưng, chỉ có Marriage Story nhận được đề cử Phim hay nhất tại Quả cầu vàng. Buổi sáng khi danh sách đề cử được công bố, Baumbach phát biểu: “Chà, với tôi, Greta mới là người làm ra bộ phim hay nhất năm. Không có từ ngữ nào diễn tả được cả.”
Sau tất cả, điều khiến cả hai đều có mùa giải thưởng thành công, đó là sự khác biệt giữa họ, dù có cùng tham vọng nghệ thuật. Baumbach khá khép kín, gọi một bát sữa chua dường như cũng là môt cuộc đấu tranh tư tưởng với anh. Scott Stuber, nhà làm phim của Netflix, người bạn của Baumbach từ khi anh phát hành bộ phim đầu tiên trên nền tảng này, The Meyerowitz Story, đã miêu tả vị đạo diễn là người “giàu cảm xúc, sống nội tâm, mặc dù anh ấy không hay thể hiện điều đó” Còn Gerwig lại rất vô tư, dù có khi không phù hợp. Ví dụ như lúc quay Little Women ở Concord, Amy Pascal đã tổ chức một bữa tiệc ở ngôi nhà cô thuê. Tối đó, Gerwig rời bàn và lăn ra ngủ ở sofa trước mặt tất cả mọi người. Amy kể. “Tôi chưa thấy ai ngủ giống một đứa trẻ đến thế. Nhưng tôi thấy thoải mái với điều đó.”
Hai đạo diễn khác nhau đến lạ, nhưng lại ở trong cùng một mói quan hệ, cùng có phim được đánh giá cao, cùng cạnh tranh cho một giải Oscars, đó không phải một kịch bản tồi cho một phim hài chính kịch đại trà mà cặp đôi đều né tránh. Nhưng với sự nghiêm túc mà họ thể hiện về đời tư cá nhân, có lẽ sẽ không lâu để một phim rom-com thông minh và chất lượng đến thế được làm ra. Thêm vào đó, Baumbach và Gerwig cũng thể hiện mong muốn được phối hợp lần nữa trong một dự án mang tính cá nhân. Khi bữa ăn kết thúc, bồi bàn mang đi những chiếc đĩa sạch trơn, cặp đôi nhớ về chuyến đi cùng nhau ở Đan Mạch. Gerwig là Gerwig, cô gợi ý cả hai nên dành một chút thời gian để thăm tòa lâu đài hoàn toàn không có trong lịch trình. Baumbach cũng là Baumbach, anh khăng khăng rằng họ nên thông báo trước, đề phòng trường hợp tòa lâu đài không mở.
“Cuối cùng, đó lại là sự kết hợp hoàn hảo, giữa tính kỷ luật và kế hoạch của anh ấy, và mong muốn chơi tới bến mà bỏ qua mọi thứ của tôi.” Gerwig nói. “Chúng tôi đã có khoảng thời gian thật vui, nhưng nó sẽ chẳng xảy ra đâu, nếu anh ấy không nghe theo thái độ “quẩy banh nóc” của tôi. Nhưng nếu tôi không làm theo “kế hoạch” của anh ấy, chắc cả hai sẽ ngủ ngoài đường mất. Tất cả đã dẫn đến một trong những chuyến đi vui vẻ nhất mà chúng tôi từng có. Cái tour du lịch này á…”
“Kìa em, giữ miệng nào.” Baumbach xen vào. “Chúng mình định đưa cái này lên phim cơ mà.”
“Ừ nhỉ.” Gerwig ngớ người, đoạn cười phá lên. “Chúng tôi định đưa câu chuyện này lên phim đấy. Cứ coi như anh chưa nghe thấy gì nhé.”
Dịch từ bài viết: “The First Couple of Film: Greta Gerwig and Noah Baumbach Open Up on Their Personal and Professional Partnership”, đăng trên The Hollywood Reporter.
Bài dịch của bạn Việt Dương trong Phê Club. Tham gia nhóm để chia sẻ về phim ảnh với nhiều bạn bè mê phim nhé.
