"สี่แผ่นดิน" โดย ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้รับการยกย่องให้เป็น "วรรณกรรมแห่งกรุงรัตนโกสินทร์"
ที่เปรียบเสมือนบันทึกประวัติศาสตร์ ฉายให้เห็นภาพวิถีชีวิต สังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และการเมืองไทย ในช่วงรัชสมัยรัชกาลที่ ๕ – รัชกาลที่ ๘
เคยสร้างเป็นละครโทรทัศน์ 5 ครั้ง และละครเวที 3 ครั้ง
พ.ศ. 2504 ช่อง 4 บางขุนพรหม ผู้รับบท "แม่พลอย" คือ สุธัญญา ศิลปเวทิน และสุพรรณ บูรณพิมพ์ บท "คุณเปรม" โดย อาคม มกรานนท์
พ.ศ. 2517 ช่อง 5 พัชรา ชินพงสานนท์ - แม่พลอย
ประพาศ ศกุนตนาค - คุณเปรม
พ.ศ. 2523 ช่อง 5 นันทพร อัมผลิน, นันทวัน เมฆใหญ่ - แม่พลอย ภิญโญ ทองเจือ - คุณเปรม
พ.ศ. 2534 ช่อง 3 จินตหรา สุขพัฒน์ - แม่พลอย
ฉัตรชัย เปล่งพานิช - คุณเปรม
พ.ศ. 2546 ช่องโมเดิร์นไนน์ สิริยากร พุกกะเวส - แม่พลอย ธีรภัทร์ สัจจกุล - คุณเปรม
พ.ศ. 2554, 2557, 2560 ละครเวที เมืองไทยรัชดาลัย เธียเตอร์
สินจัย เปล่งพานิช, พิมดาว พานิชสมัย (วัยสาว), เบญจณัฏฐ์ อักษรนันทน์ (วัยสาว), อมรภัทร เสริมทรัพย์ (วัยสาว) รับบทแม่พลอย
เกรียงไกร อุณหะนันทน์, นภัทร อินทร์ใจเอื้อ (วัยหนุ่ม) รับบท คุณเปรม
พ.ศ. 2563 เนชั่นทีวี 22 "สี่แผ่นดิน" ในรูปแบบสารคดีเชิงท่องเที่ยว ประวัติศาสตร์
"น้องพลอย" ปิยวรรณ ประเมษฐะวนิช ผู้ประกาศสาวชื่อดัง รับบท "แม่พลอย" ทั้งตอนเด็ก ตอนสาว (และตอนแก่..หืม?)
ผปกขชนน. รับบท "คุณเปรม" ให้สะเทือนเลือนลั่นวงการบันเทิง!
LINEกนก พาเที่ยวตามรอยแม่พลอย " สี่แผ่นดิน " อาทิตย์ที่ 15 มีนาคมนี้ เวลา 20.10 น. ทางเนชั่นทีวี 22 พลาดแล้วท่านจะเสียใจมาก..
