THỰC RA BẠN RẤT ỔN (3)
Năm tôi 17 tuổi, đang học THPT Chu Văn An, tôi bị một trận đòn thừa sống thiếu chết. Mẹ tôi đi xem bói về, sau khi được nghe thầy bói phán về tương lai tôi, mẹ tôi đã rất hoảng sợ.
Khi về nhà, mẹ tôi đã lôi tôi ra, đánh bằng cả tay, cả roi, cả những thứ mà mẹ tôi có thể vớ được trong tầm tay, đánh bằng tất cả sức lực của mẹ. Tôi vừa khóc vừa tức giận vì tại sao mình lại bị đánh đòn vì những thứ vu vơ, vô căn cứ mà người khác nói về mình? Chắc gì nó đã xảy ra? Tôi luôn tin rằng tương lai trong tầm tay tôi, chỉ cần tôi nỗ lực, tôi sẽ có một cuộc sống rất tốt đẹp. Cho dù tôi sống ở chế độ nào, tôi đui què mẻ sứt, tôi trượt đại học hay tôi phá sản, lâm trọng bệnh, đi ăn xin v.v... Tại sao bây giờ tôi lại bị đánh đòn bởi những thứ tôi còn chưa phải chịu trách nhiệm về nó???
Lúc đó tôi nghĩ, nếu tương lai tôi trở thành một bà móc cống, điều đó cũng chẳng phải lý do để bà móc cống tuổi vị thành niên bị đánh đập.
Tôi không rõ đó có phải là lý do để tôi luôn có xu hướng dứt áo ra đi khỏi gia đình hay không, đi càng xa càng tốt, rồi tôi bỏ đi bưng bê cho quán phở nổi tiếng, rồi sau này khi đỗ đại học, tôi vào ở trong ký túc xá dù chỉ cách nhà 3 cây số, tôi có kể trong post cũ rồi.
Lúc đó tôi còn quá nhỏ, nhưng mẹ tôi vừa khóc vừa đánh tôi vừa nói: Bà thầy bói bảo, mày là một đứa rách giời rơi xuống, mày không sợ cái gì cả, mày không cần cái gì cả, mày chẳng sợ ai ở trên, mày chẳng cần ai ở bên, mày không cần bầy đàn, không chịu kết bè, kết bạn, mày không cần lấy lòng, cả cuộc đời mày biết bao nhiêu lần gãy đổ sự nghiệp. Cứ luôn lên tới đỉnh cao nhất của sự nghiệp là mày lại vứt bỏ hết. Tại sao mày không chịu sống một cuộc đời bình yên, tao đánh cho mày chừa đi!
Ủa, lúc đó tôi chỉ muốn gặp bà thầy bói để chửi cho bà ấy một trận. Gì chứ nói nhỏ nhẹ một câu mà người ta đau cả đời là sở trường của tôi rồi!
Tôi thấy thương mẹ tôi là một phụ nữ bất lực, nên không biết làm gì để giúp đỡ con! Mẹ tôi mong muốn tôi học hết lớp 12, thi vào bất kỳ trường đại học nào cũng được. Sau khi tốt nghiệp đại học thì vào làm công nhân quốc phòng, ở một nhà máy nào đó của quân đội, được hưởng cấp bậc như bố mẹ. Sau đó lấy chồng, được phân nhà ở khu tập thể quân đội, y như bố mẹ. Và sống một cuộc đời y như bố mẹ, cũng phơi quần áo trên những cái dây thép hoen rỉ dọc lối đi khu tập thể như thế kia!
Có đứa trẻ nào trong khi bị mẹ đánh, lại thấy thương mẹ, thấy mẹ đang bất lực và không có cách nào khác để "truyền tải thông điệp" tới con cái không? Có phải mặt tôi luôn già sẵn vì những ý thức trong đầu tôi không?
Lúc đó vừa khóc, tôi vừa vô cùng vui mừng, bạn biết không? Tôi chỉ mong sao lời bà thầy bói ấy là đúng! Tôi chỉ mong sự hoảng sợ của mẹ tôi là đúng! Bởi vì:
1. Cả một cuộc đời, bạn có bao nhiêu cơ hội sống? Chỉ một đúng không? Tại sao tôi không vui khi tôi sẽ được sống rất nhiều cuộc đời trong một cuộc đời?
2. Bạn có bao nhiêu sự nghiệp trong một cuộc đời? Mẹ tôi đã coi gia đình là sự nghiệp của mẹ. Những người tôi quen lúc đó hầu như cả đời chỉ biết làm một nghề. Xã hội bao cấp không cho ai thất nghiệp cả. Đến "con buôn" và "lũ phe tem phiếu" cũng không có cơ hội để đổi nghề! Tôi sợ điều ấy vô cùng, tôi muốn sống một cuộc đời được đi đó đây, làm nhiều nghề, trải qua nhiều thứ, gặp nhiều người lạ, tôi không sợ bắt đầu lại từ đầu, tôi chỉ sợ suốt đời sống và di chuyển như một cái máy, như cô hàng xóm, từ năm 18 tuổi tới năm 48 tuổi đi đúng một con đường từ nhà tới nhà máy dệt. Tôi muốn đi nhiều con đường! Nếu lời bói toán ấy đúng, tôi có một cuộc đời tuyệt vời biết bao, cho dù đám đông hay mẹ tôi gọi đó là một số phận long đong, bảy nổi ba chìm, không yên phận, phụ nữ như vậy là khổ!
3. Bạn có bao nhiêu lần thành đạt? Một lần lên tới đỉnh thành đạt trong cuộc đời đã được coi là thành công? Đã là hơn bao nhiêu người xung quanh? Nếu bói đúng, thì nghĩa là, tôi có những cơ hội thành đạt gấp nhiều lần người khác, vì sao tôi phải buồn?
4. Từ bỏ có đáng sợ như vậy không? Trong gia đình sợ nhất là con cái bỏ nhà đi hoang, vợ chồng li dị. Trong xã hội sợ nhất bị đuổi việc, bất đắc chí lên núi đi tu. Nhưng bố tôi bỏ Đảng, có sao đâu? Bỏ cả lương bổng, chức tước, quyền lực. Bố tôi là một trong những người sáng lập ra Cục Tình Báo, nếu bây giờ tương đương chức Cục phó trong Tổng cục 2, nhưng bố bỏ về hưu non vì phẫn nộ trước cuộc tranh giành quyền lực và áp lực cũng như sự áp đặt giữa ba nhóm tư tưởng quá dữ dội trong Bộ Quốc Phòng: Nhóm được đào tạo từ các trường quân bị ở Trung Quốc, nhóm được đào tạo từ các trường Quân sự bên Liên Xô về, bao gồm rất nhiều con cháu tướng lãnh, còn bố tôi (với bác Trần Độ, các bác tướng lĩnh đã mất) nằm trong nhóm đi từ chiến trường ra, theo chủ nghĩa dân tộc, đầy kinh nghiệm và "già" nhất, lại từ chối tham gia những công việc "phản gián" thực chất là lập hồ sơ theo dõi chính những cán bộ cao cấp đang tại vị. Bố tôi không ngờ đợt "thanh trừng" nội bộ có thể đốn một loạt các cán bộ, kể cả một "công thần" phá vụ án Ôn Như Hầu như ông cũng bị hạ bệ. Tôi nghĩ cho dù cuộc đời tôi có từ bỏ bất cứ đỉnh cao nào, cũng không thể đau đớn và thất vọng bằng những thứ bố tôi đã trải qua. Vậy thì sợ gì, sao không có dũng cảm tiến lên? Nếu bố tôi không rời Bộ quốc phòng, lấy đâu ra việc tôi được sinh ra trên đời này? Từ bỏ là một lựa chọn. Nếu sự nghiệp không gãy đổ, bao giờ tôi mới có đỉnh cao tiếp theo của đời tôi? Trải nghiệm của mẹ tôi khác hẳn, mẹ tôi sợ con gái khổ. Trải nghiệm của tôi khác hẳn, tôi sợ đời không đủ rộng, đường không đủ dài để tôi đi!
Mỗi 5 năm của cuộc đời tôi là một lần gãy đổ, bỏ cuộc, bỏ đi, bỏ việc, y như mẹ nói.
Khi 18 tuổi, tôi cùng bạn bè thành lập Hội bút Hương Đầu Mùa và làm bút trưởng suốt 5 năm, cho tới khi bỏ báo, bỏ cộng đồng viết lách vào Sài Gòn. Khi 24 tuổi, tôi mở trường dạy Thư pháp đầu tiên ở chùa Tảo Sách và ươm những hạt mầm đầu tiên cho một lối đi giờ đã có nhiều tên tuổi. Khi làm báo, vào lúc tôi tuyên bố bỏ báo Tiền Phong cũng là lúc chuỗi phóng sự điều tra độc quyền của tôi được vào Chung kết giải Báo chí quốc gia năm ấy. Khi thi Văn học tuổi 20, hồi đó tôi cũng 20, tôi là cây bút duy nhất miền Bắc có giải miền Nam. Tôi chẳng có thẻ phóng viên của Việt Nam sau 16 năm làm báo vì nhiều lý do tế nhị và không tế nhị, nhưng tôi lại là một trong số hiếm hoi nhà báo của Việt Nam được cấp thẻ phóng viên quốc tế làm việc ở nước ngoài. Tôi chuyển sang làm tư vấn tiếp thị và chỉ một thời gian ngắn lên Giám đốc truyền thông, Giám đốc sáng tạo, rồi Giám đốc Thương hiệu, đi giảng dạy về PR, marketing và communication, rồi tôi cũng bỏ ngang. Tôi làm một thời gian các chiến dịch truyền thông với vai trò một nhà hoạt động xã hội độc lập, và trong năm đầu tiên Forbes Việt Nam lập danh sách 50 phụ nữ có ảnh hưởng xã hội nhất Việt Nam năm đó, 2017, tôi được bình chọn vào nhà hoạt động xã hội. Đêm trao giải, khi trò chuyện với các đại biểu ngồi quanh, tôi buồn vô cùng vì bỗng nhiên nhận ra đêm nay, mình là người duy nhất ở đây không hề có danh thiếp, làm hoạt động xã hội không hưởng lương từ dự án nào có tài trợ mà các NGO hay xin từ nước ngoài! Tôi bỏ hết chuyển sang chạy bộ, tôi trở thành người Việt Nam đầu tiên hoàn thành giải Boston Marathon danh giá. Việc nhanh chóng tới luôn "trận Đích" của đường dài chạy bộ khiến tôi chán nản suốt thời gian dài, vì không còn nhìn thấy điểm đích khác mình phải tới.
10/10/2008, Quốc khánh Đài Loan, trên sự kiện kỷ niệm đó ở quảng trường trước Phủ Tổng Thống, tôi được xếp chỗ ngồi ở cánh trái của Tổng thống Mã Anh Cửu lúc đó, cùng các quan khách và báo chí quốc tế. (Phía phải là VVIP người Đài). Tôi rất bối rối, bèn đi mượn người bạn thân 1 chiếc váy bầu. Tôi đang có bầu 37 tuần, sắp tới ngày sinh, tôi chẳng có cái váy bầu nào đủ sang trọng để dự sự kiện trọng đại này. Tôi thấy mình buồn quá. Nhưng ngay vào sáng ấy, lúc soi mình trong gương, tôi bỗng nhận ra: Ủa, tại sao 1 triệu người phụ nữ xinh đẹp, danh giá, không có bầu, lại không được mời sáng nay mà họ lại mời tôi? Vậy tại sao tôi phải tự ti về ngoại hình, khi rõ ràng tôi đã vượt qua được những "bài test năng lực" của nghề nghiệp không nhờ ngoại hình hoặc kỳ rụng trứng? Tuy tự tin thế, nhưng chỉ vài tiếng sau, cuộc đời tôi đã thay đổi! Khi ngồi trên khán đài nhìn xuống những biểu diễn dưới kia, tôi giật mình. Không lẽ đứa con trai trong bụng mình, 18 năm nữa nó sẽ phải đi lính để bảo vệ chính quyền Quốc Dân Đảng (hay Dân Tiến Đảng)? Nếu con tôi phải cầm súng, tôi muốn nó bảo vệ Việt Nam. Ngay sau đó tôi book vé về VN dù chuyến bay rất nguy hiểm cho cả mẹ và con. Bỏ lại sau lưng rất nhiều cơ hội nghề nghiệp quan trọng và 1 đỉnh cao trong đời 1 người tư vấn chính sách, chỉ vì 1 ý nghĩ.
Có một giai đoạn, tôi làm bầu show ca nhạc, tôi tổ chức các nhạc hội thậm chí đại nhạc hội 3.500 khán giả xem cho Hồ Ngọc Hà, Ngọc Sơn, Nguyễn Phi Hùng, Thanh Thuý, hay các em Nguyên Vũ, Đoan Trang, Đăng Khôi, có lần mang cả dàn ca sĩ đoạt giải Vietnam Idol năm đầu ra nước ngoài biểu diễn. Lần cuối tôi làm là show mời Phạm Huy Du ra nước ngoài chứ ko mời ca sĩ Vy Oanh. Cho tới lúc bỏ nghề, tôi chưa bao giờ nghĩ đời mình đi làm bầu show.
Hoá ra, trong suốt quá trình tôi sống, tôi đã luôn học hỏi, tôi luôn thay đổi, và tôi đã tự học ở bản thân rất nhiều!
Và tôi nhận ra, tôi luôn sống trong chán nản về bản thân, tôi luôn cần thách thức mới!
Và đúng là nỗi lo sợ của mẹ tôi là chính xác: Tôi đã luôn dễ dàng từ bỏ công việc, từ bỏ chỗ ngồi cao, từ bỏ mức lương tốt, từ bỏ nhiều hơn, từ chối rất nhiều.
Nhưng tôi tự hào vì tôi chỉ mất một thời gian rất ngắn, chưa tới 5 năm, để đạt tới đỉnh cao nhất của mỗi một lĩnh vực mà tôi gia nhập. Điều ấy không tuyệt vời sao?
Nếu tôi cứ sống bám vào những thứ tôi đã từng có, chắc tôi mãi mãi chỉ làm một nghề, chỉ đi một con đường, chỉ có một bút danh, chỉ lĩnh một lương. Năm 1996, tôi rất tự hào khi được ký hợp đồng vào làm biên tập viên ở báo Hoa Học Trò, sau mấy năm cộng tác. Nhưng nếu sau này tôi không bỏ đi (Thực ra lúc ra đi, tôi khóc rất nhiều vì rất tiếc tình cảm của những anh chị trong báo lúc đó, như anh Huynh, chú Mai, chị Mai Hoa, chăm sóc lo cho tôi hơn cả người thân của tôi), thì thật đáng sợ nếu sau mấy chục năm, bây giờ tôi vẫn còn là biên tập viên một tờ báo học trò. Tôi sẽ không có được tất cả những tuyệt vời tôi từng trải qua!
Và khi tôi kể những sự gãy đổ cho bạn ở những dòng trên, bạn có thấy khó chịu vì tôi giống một kẻ đang khoe khoang quá đà về bản thân không? Tuyệt quá, bạn cũng nhìn thấy sự gãy đổ sự nghiệp của tôi chính là những đỉnh cao không dễ có, đúng không?
Giá mà mẹ tôi còn sống! Thì biết đâu bà yên tâm hơn. Con gái bà, khi gặp biển động sóng to, thì cố giong buồm đi tiếp cho nhanh, chứ không bận rộn cúi xuống đấm sóng!
Nếu bạn bị chửi nhiều quá, nhớ nhé, việc của bạn là giong buồm đi tiếp cho nhanh, chứ ko phải cúi xuống đấm nhau với sóng!
Nếu sự nghiệp của bạn đứt gánh giữa đường, là vì, một đỉnh cao đang chờ bạn ở phía trước đó thôi! Nếu bạn còn sống, còn đi tới nó!
<3
Bà thầy bói này, các bạn có thể đọc về bà từ post cũ, tôi thực sự biết ơn bà thầy bói ấy, nếu bà ấy còn sống ở đâu đó trên trái đất này, bây giờ người ta gọi bà ấy là Mentor, là Chuyên gia tư vấn tâm lý tình cảm hàng đầu, là người hàn gắn chữa lành tổn thương Mental Health v.v... Có điều, bà chữa được cho tôi thôi, ko chữa được cho mẹ tôi! Thời điểm đó, bà thầy bói đang là Thạc sĩ Triết học, giảng viên học viện Chính trị Hồ Chí Minh. Giờ chắc bà đã về hưu từ lâu! Con đường tới nhà bà, tôi đã vài lần đi lại nhưng ko tìm ra địa chỉ. Tôi chỉ muốn gặp lại và nói:
- Tuy mẹ cháu mất lâu rồi, nhưng cháu rất ổn! Cháu xin trân trọng cảm ơn cô, vì những năm khó khăn đó, cô là người bạn duy nhất của mẹ cháu, cho tới lúc chết. Vì mẹ cháu cô đơn biết bao!
À, cũng phải mất tới ba mươi năm để tôi hiểu ra, cái người ngày xưa bạn muốn chửi, bây giờ bạn muốn cảm ơn!
